Nếu bạn từng đặt vé của một hãng hàng không quen thuộc, nhưng khi lên máy bay lại thấy logo hoàn toàn khác? Đừng vội bất ngờ, đó chính là chuyến bay liên danh (codeshare), một hình thức hợp tác phổ biến trong ngành hàng không hiện đại. Dù xuất hiện ngày càng nhiều trong mạng lưới hàng không toàn cầu, codeshare vẫn là “vùng xám” với phần lớn hành khách. Vậy codeshare thực chất là gì, nó có thực sự mang lại lợi ích hay chỉ khiến chuyến đi trở nên rắc rối hơn?
Chuyến bay liên danh (codeshare) là gì?
Hiểu đơn giản, codeshare là hình thức hợp tác giữa hai hãng hàng không, trong đó một hãng bán vé cho chuyến bay do hãng khác khai thác. Trên vé, bạn sẽ thấy tên và số hiệu chuyến bay của hãng bán vé (marketing airline), nhưng máy bay và phi hành đoàn lại thuộc hãng vận hành (operating airline).
Hình thức này giúp hành khách đặt vé thuận tiện hơn: chỉ thông qua một hãng nhưng vẫn có thể bay với nhiều hãng trong cùng hành trình nối chuyến. Các thỏa thuận liên danh thường diễn ra trong cùng liên minh hàng không như Oneworld, SkyTeam hoặc Star Alliance, từ đó mở rộng mạng lưới điểm đến mà không hãng nào phải khai thác quá nhiều đường bay riêng lẻ.
Làm sao nhận biết một chuyến bay liên danh?
Khi xem thông tin hành trình, nếu thấy cụm từ “operated by …” (khai thác bởi …) – đó chính là dấu hiệu chuyến bay liên danh. Ví dụ: Bạn muốn bay từ Bangkok đến New York và chọn mua vé do Thai Airways bán. Tuy nhiên khi xem chi tiết hành trình, bạn thấy chặng nối chuyến tại Đài Bắc lại ghi “Operated by EVA Air”. Điều đó có nghĩa là: Thai Airways chỉ là hãng bán vé, còn EVA Air mới là hãng trực tiếp vận hành chuyến bay.
Vì sao có chuyện này?
Khai thác đường bay quốc tế đòi hỏi quyền hạ cánh (landing rights), cơ sở hạ tầng địa phương và đủ nhu cầu hành khách – điều mà không phải hãng nào cũng có. Do đó, các hãng hợp tác liên danh để mở rộng mạng lưới bay, chia sẻ khách và giảm chi phí. Hành khách thì hưởng lợi nhờ nối chuyến thuận tiện, tăng số lựa chọn hành trình và đặt vé đơn giản hơn.
Hành khách được gì (và mất gì) khi chọn chuyến bay liên danh?
Với các thỏa thuận liên danh, hành khách không cần đặt vé riêng từng chặng với nhiều hãng mà có thể hoàn tất hành trình chỉ qua một hãng duy nhất. Nhờ vậy, thủ tục đặt vé trở nên nhanh gọn hơn. Ví dụ trong trường hợp giữa Thai Airways và EVA Air nêu trên, hành khách có thể đặt vé Bangkok – New York thông qua Thai Airways hoặc EVA Air, tùy chọn hãng nào thuận lợi hơn.
Một lợi ích rõ ràng khác là hành lý được chuyển thẳng tới điểm đến cuối cùng, hành khách không cần tự lấy hành lý để làm thủ tục lại ở điểm nối chuyến. Tuy nhiên, không phải lúc nào bay codeshare cũng suôn sẻ. Bên cạnh ưu điểm, hình thức này có thể mang đến những rắc rối khó lường nếu hành khách không chú ý.
Những bất tiện có thể gặp khi chọn chuyến bay liên danh
Khó thay đổi hoặc hủy chuyến
Quy trình xử lý vé liên danh thường rắc rối hơn. Ví dụ, bạn đặt vé qua American Airlines nhưng chặng bay lại do JetBlue khai thác. Nếu chuyến bay của JetBlue bị hủy, bạn vẫn phải làm việc với American Airlines, vì đó là hãng bán vé cho bạn. Việc đổi chuyến có thể bị hạn chế, hoặc hãng bán vé ưu tiên chuyển bạn sang chuyến bay khác của họ thay vì JetBlue – đôi khi không hợp với lịch trình của bạn.
Dễ ra nhầm quầy check-in
Nhiều hành khách vô tư xếp hàng tại quầy của hãng bán vé, trong khi chuyến bay phải check-in tại quầy của hãng khai thác. Ví dụ: vé mang tên Qatar Airways nhưng thực tế do British Airways vận hành. Nếu bạn đến quầy Qatar check-in, nhân viên sẽ yêu cầu bạn sang quầy British Airways – mất thời gian và dễ trễ giờ.
Không chọn được chỗ ngồi trước
Một số chuyến bay liên danh không cho phép chọn chỗ ngồi trước hoặc xem sơ đồ ghế khi đặt vé. Đặc biệt với các hãng giá rẻ tham gia liên danh, việc chọn ghế có thể bị tính phí hoặc chỉ được chọn tại sân bay.
Chênh lệch chất lượng dịch vụ
Bay liên danh không phải lúc nào cũng mang lại trải nghiệm đồng đều giữa các chặng. Chẳng hạn, Ví dụ, tuyến bay từ Sydney – Delhi của Qantas có chặng do IndiGo khai thác (hãng giá rẻ Ấn Độ). Điều này có thể khiến hành khách vốn quen với tiêu chuẩn dịch vụ của Qantas “hụt hẫng”: máy bay chỉ có hạng phổ thông, không hệ thống giải trí cá nhân, không suất ăn tiêu chuẩn và tiện ích hạn chế hơn đáng kể.
Ảnh hưởng đến tích lũy điểm thưởng hay thăng hạng hội viên
Dù các hãng liên kết với nhau, nhưng không phải mọi chuyến bay liên danh đều được hưởng đầy đủ quyền lợi hội viên (như cộng dặm, thăng hạng, nâng hạng ghế, phòng chờ…).
Ví dụ: Bạn đặt vé hành trình Delta (mã DL) nhưng chuyến bay thực tế do Air France (AF) khai thác. Kết quả: dù bạn có thẻ thành viên Elite của Delta, quyền lợi nâng hạng của bạn có thể bị vô hiệu trên chuyến bay đó.
Tương tự, nếu bạn đặt chuyến bay Qantas (mã QF) khai thác bởi Emirates (EK), bạn vẫn có thể tích điểm Qantas Points. Nhưng nếu đặt cùng chuyến đó trên website Emirates, điểm thưởng không được tính cho Qantas nữa.
Mẹo khi đặt vé nếu bạn không thích chuyến bay liên danh
Chọn chuyến bay liên danh mang lại nhiều lựa chọn về hành trình, nhưng để chuyến đi diễn ra thuận lợi, bạn nên lưu ý một số điểm sau:
Kiểm tra kỹ hãng khai thác (operated by) trước khi thanh toán: Thông tin này thường xuất hiện nhỏ ở phần chi tiết hành trình. Hãy đọc kỹ, vì dịch vụ trên máy bay, tiêu chuẩn hành lý và thủ tục check-in sẽ theo hãng khai thác, không phải hãng bán vé.
Đọc quy định hành lý của hãng khai thác: Dù bạn mua vé trên website của một hãng khác, quy định hành lý xách tay và ký gửi sẽ ưu tiên theo hãng vận hành. Nếu hai hãng áp dụng quy định khác nhau, rất dễ bị tính phí ngoài ý muốn tại sân bay.
Kiểm tra chính sách tích điểm và quyền lợi hội viên: Nếu bạn dùng thẻ hội viên của Vietnam Airlines, Singapore Airlines, Cathay Pacific, Emirates, v.v… hãy xem thử chuyến bay đó có được cộng dặm hay không, vì nhiều vé liên danh hạng thấp (Economy Saver, Promo…) không được tính điểm.
Xác nhận chính sách đổi, hoàn vé: Với vé liên danh, việc thay đổi hành trình có thể phức tạp vì hãng bán vé và hãng khai thác là hai đơn vị khác nhau. Hãy kiểm tra trước trong trường hợp bạn cần đổi ngày bay hoặc gặp sự cố hủy chuyến.
Check-in đúng hãng khai thác: Nhiều hành khách xếp hàng sai quầy check-in dẫn đến trễ chuyến. Chỉ cần nhớ: Check-in luôn theo hãng “operated by”: đây là hãng sẽ trực tiếp phục vụ bạn tại sân bay.
Có nên chọn chuyến bay liên danh không?
Chuyến bay liên danh không phải điều gì đáng lo, ngược lại khá tiện lợi nếu bạn hiểu rõ cách hoạt động và kiểm tra thông tin trước khi bay. Chỉ cần để ý hãng vận hành, quyền lợi hành lý và chính sách tích điểm là bạn hoàn toàn có thể tận dụng ưu điểm của bay liên danh mà không gặp rắc rối.
Ảnh: Pexels
